Коррупцияга қарши курашиш йўлида

Пайариқ туманлараро иқтисодий судининг раиси Б.Жураев томонидан Пайариқ туман Халқ таълими бўлимига қарашли 23-умумтаълим мактабида ўқитувчилар жамоаси билан очиқ мулоқот учрашуви ўтказилди.
Дастлаб, мактаб жамоасига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги “2022—2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги ПФ-60-сонли Фармони, Коррупцияга қарши курашда ҳалоллик вакцинасининг ўрни ва аҳамияти ҳақида маълумотлар берилди.
Мулоқот давомида мактаб ўқитувчилари томонидан мавзуга доир саволлар берилди. Б.Жураев саволларга батафсил жавоблар бериб, коррупцияга қарши курашишда мактаб ўқитувчилари ҳам фаол иштирок этишлиги, ўқувчиларни ёшлигидан қонунларга риоя этиш, коррупцияга нисбатан муросасизлик руҳида тарбиялаш муҳим аҳамиятга эгалигини билдирди.
Мактаб жамоаси Пайариқ туманлараро иқтисодий судининг раиси Б.Жураев билан ўтказилган очиқ мулоқот учрашуви самарали бўлганлигини эътироф этишди.

Булунғур тумани “Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизлар билан сайёр қабул ўтказилди

Жорий йилнинг 11 июнь куни Самарқанд вилоят судининг судьяси Ж.Арсланов, жиноят ишлари бўйича Булунғур туман судининг раиси Ғ.Негматов, фуқаролик ишлари бўйича Жомбой туманлараро судининг раиси Ж.Файзуллаев, Жомбой туманлараро иқтисодий судининг раиси Н.Турсунова, туман прокуратураси МИБ бошлиғи, У.Абдурахманов, туман хокими ўринбосари, Оила ва хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш бўлими бошлиғи Н.Мамадиярова ҳамда туман ташкилотлари раҳбарлари иштирокида Булунғур туман «Навбахор » МФЙда жойлашган 1-сон мактаби биносида “Аёллар дафтари”да рўйхатда турган ҳотин-қизлар билан давра сухбати ва сайёр қабул ўтказилди.

Мазкур ҳудудда яшовчи, “Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизлар билан ҳуқуқий мулоқот ўтказилиб, уларнинг муаммолари тингланди. Учрашув давомида бандлик, моддий ёрдам пули олиш тартиби, мерос масалалари, алимент ундириш, уй-жойни расмийлаштириш, бола пули олиш, кам таъминланган оилалар рўйхатига кириш билан боғлиқ 50 га яқин мурожаатлар қабул қилинди, ҳар бир мурожаат тааллуқлилиги бўйича судьялар, адлия бўлими, прокуратура ҳамда Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш бўлими вакиллари томонидан атрофлича ўрганиб чиқилди, суд ҳуқуқ соҳасига тааллуқли барча мурожаатлар бўйича жойида тушунтиришлар берилиб, қолган мурожаатлар тааллуқлилиги бўйича масъул орган ходимлари томонидан ҳал этилиши тартиби тушунтирилди.

Самарқанд вилоят судининг судьяси Ж.Арслонов.

Жиноят ишлари бўйича Булунғур туман суди раиси Ғ.Негматов.

Фуқаролик ишлари бўйича Жомбой туманлараро судининг раиси Ж.Файзуллаев.

Жомбой туманлараро иқтисодий судининг раиси Н.Турсунова.

Суд раислари томонидан сайёр қабул ва сайёр суд ўтказилди

Бугун Фуқаролик ишлар бўйича Пайариқ туманлараро суд раиси Ш.Турдиалиев, Иқтисодий ишлар бўйича Пайариқ туманлараро суд раиси Б.Жўраев ва Оқдарё тумани ИИБ ЖХХ ХПБ хотин-қизлар масалалри бўйича катта инспектори Д.Эшонқуловалар иштирокида Оқдарё тумани Заҳириддин Муҳаммад Бобур маҳалласида “Аёллар дафтари”да турувчи аёллар учун сайёр қабул бўлиб ўтди.

Қабул давомида хотин-қизлар мурожаатлари эшитилиб, ҳуқуқий ёрдамлар берилди.
Шунингдек, Оқдарё туманида оиласида низоси бор оилалар билан туман Оила ва хотин-қизлар бўлимида Фуқаролик ишлар бўйича Пайариқ туманлараро суд раиси Ш.Турдиалиев раислигида сайёр суд бўлиб ўтди.

Сайёр қабул
СУДЬЯЛАР МАҲАЛЛАДА

Ўзбекистон Республикаси Олий судининг “Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизларга маҳаллабай сайёр қабуллар орқали ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги топшириғига асосан Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг раиси Ориф Пардаев, судья Зарифа Ахмедова ҳамда шаҳар ҳокимининг ўринбосари Зебо Саидова “Матонат” маҳалласида “Аёллар дафтари”га киритилган шу маҳаллада яшовчи бошқа хотин-қизлар учун сайёр қабул ташкил қилишди.

 

Судьялар томонидан хотин-қизларга ҳуқуқий масалада ёрдам кўрсатилди, шаҳар ҳокимлиги масъуллари томонидан ечими топилмаётган муаммоларни ҳал этиш юзасидан тегишли чора-тадбирлар белгиланди.

Нурободдаги сайёр қабулда 28 киши вилоят суди раиси ўринбосарига мурожаат қилди

Самарқанд вилоят суди раисининг ўринбосари Зафар Аллабаев Нуробод тумани Халқ қабулхонасида фуқаролар билан учрашув ва сайёр қабул ўтказди.
Дастлаб, йиғилганлар билан учрашувда қонунчиликдаги янгиликлар, киритилган охирги ўзгаришлар, қарз ва кредит шартномалари тушунчаси, эрта никоҳ ва унинг салбий оқибатлари ва суд муҳокамаси ошкоралиги мавзуларида тушунтириш берди. Иштирокчиларнинг саволларига батафсил жавоб берди

Сайёр қабул давомида эса 28 нафар фуқаронинг мурожаатлари тингланди. 7 нафар фуқарога ҳуқуқий маслаҳат берилди, 12 нафар фуқарога тушунтиришлар берилди ва 9 нафар фуқаронинг ариза ва шикоятлари ижобий ҳал қилиниб, қаноатлантирилди.

Жумладан, Жом МФЙда яшовчи Ботирбой Нишонов, Иттифоқ МФЙда яшовчи Ғулом Қалқонов ва Олтинсой МФЙда яшовчи Зокир Нишонов зарарли мехнат шароитида ишлаганлик фактини белгилаш ҳақида ариза мурожаат қилди. Шу ерда ташкил этилган сайёр судда бу мурожаатлар кўриб чиқилди, ҳужжатлар ўрганилди ва ижобий ҳал этилди.

Аработа МФЙда яшовчи Маҳбуба Норматованинг ишга тиклаш ҳақидаги аризаси, Азимжон Қобиловнинг Наргиза Норбобева нисбатан никоҳдан ажратиш ҳақидаги даъво аризаси, Даъвогар Вераника Лазаренко жавобгар Леонид Санжаковга нисбатан оталикни белгилаш ва алимент ундириш ҳақидаги даъво аризалари қабул қилинди ва фуқаролик иши қўзғатилди.

Булунғур туман солиқ инспексиясида давра суҳбати ўтказилди

Жомбой туманлараро иқтисодий судининг ташаббуси билан Булунғур туман давлат солиқ инспексияси биносида Ўзбекистон Республикасининг “Тўловга қобилияцизлик тўғрисида”ги Қонуни мазмун-моҳиятига бағишланган давра суҳбати ўтказилди

Унда, суд раиси мамалакатимизда юридик ва жисмоний шахсларнинг, шунингдек якка тартибдаги тадбиркорларнинг тўловга қобилияцизлиги соҳасидаги муносабатларни тартибга солишга қаратилган янги Ўзбекистон Республикасининг “Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинганлигини, ушбу қонун 2022 йил 12 апрел кунида қонуний кучга кирганлигини, шу билан бир қанча қонун ҳужжатлари, шу жумладан Ўзбекистон Республикасининг “Банкротлик тўғрисида”ги қонуни ўз кучини йўқотганлигини такитлади.

“Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги қонун 249 моддадан иборат бўлиб, қонуннинг амал қилиши давлат муассасаларига ва бошқа нотижорат ташкилотларига нисбатан татбиқ этилмайди, бундан матлубот кооперативи ёки ижтимоий фонд шаклидаги фаолиятни амалга ошираётган юридик шахслар мустасно.

Мазкур қонуннинг 5-моддасига кўра, тўловга қобилияцизлик аломатлари қуйидагилардан иборат: вақтинча тўловга қобилияцизлик — агар тегишли мажбуриятлар юзага келган санадан э’тиборан уч ой ичида қарздор томонидан бажарилмаган бўлса, шаҳарни ташкил этувчи корхона ҳамда унга тенглаштирилган корхоналар томонидан эса олти ой ичида бажарилмаса, судга мурожаат этиш санасида қарздорнинг пул мажбуриятлари бўйича кредиторлар талабларини қаноатлантиришга ва (ёки) солиқлар ҳамда йиғимлар бўйича ўз мажбуриятларини бажаришга қодир эмаслиги; доимий тўловга қобилияцизлик — агар судга ариза бериш санасидаги ва ариза берилган йилнинг бошидаги ҳисобот даврида, агарда ариза йилнинг биринчи чорагида берилган бўлса, ўтган йилнинг бошидаги ҳисобот даврида қарздорнинг мажбуриятлари унинг активлари қийматидан ошиб кетган бўлса.

Этиборли томони, Қонуннинг 14-бобига кўра, жисмоний шахслар ҳам тўловга қобилияциз деб топилиши мумкин, яъни қарздор жисмоний шахснинг пул мажбуриятлари бўйича кредиторлар талабларини қаноатлантиришга ва (ёки) солиқлар ҳамда йиғимлар бўйича ўз мажбуриятини тўлиқ ҳажмда бажаришга қодир эмаслиги, агар тегишли мажбуриятлар ва (ёки) тўлов мажбуриятлари юзага келган кундан эътиборан уч ой ичида қарздор жисмоний шахс томонидан бажарилмаган ҳамда қарздор жисмоний шахсга нисбатан талаблар базавий ҳисоблаш миқдорининг камида икки юз баробарини ташкил эца, қарздор жисмоний шахснинг тўловга қобилияцизлиги аломатлари ҳисобланади. Қарздор жисмоний шахс, кредитор, шунингдек давлат солиқ хизмати ва бошқа ваколатли органлар жисмоний шахсни тўловга қобилияциз деб топиш тўғрисидаги ариза билан судга мурожаат қилиши мумкин. Ушбу 14-боби
2023 йил 1 январдан эътиборан амалга киритилади.

ЯНГИ ҚОНУНЛАР ҚАНДАЙ ҚЎЛЛАНАДИ?

Кейинги йилларда мамлакатимизда амалга оширилаётган суд-ҳуқуқ тузимидаги ислоҳотлар инсон ҳуқуқлари ва унинг кафолатларини кучайтириш, жиноят ва маъмурий хукуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни юритишда тарафларнинг қонун ва суд олдида тенглигини таъминлаш, уларнинг ўзаро тортишувларига имконият яратиш масаласини кучайтиришга қаратилганлиги билан аҳамиятлидир.

2022 йил 2 июнь куни Самарқанд шаҳар ички ишлар органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бошқармаси ҳузуридаги тергов бўлимида ўтказилган семинарда вилоят суди Жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси Алишер Холбоев, Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар суди  раиси ўринбосари Бекзод Жумабоевлар, тергов бўлими суриштирувчилари, терговчиларга 2021 йил 18 февралдаги Ўзбекистон Республикасининг “Ўзбекистон Республикасининг Жиноят ҳамда Жиноят-процессуал Кодексларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонуни, яъни дастлабки эшитув ҳамда айбга иқрорлик тўғрисидаги келишув институтининг мазмун- моҳияти юзасидан маърузалар қилишди. Шунингдек, судьялар суриштирувчи ва терговчиларни қизиқтирган бошқа муаммолар юзасидан берилган саволларига атрофлича жавоб беришди.

“E-MA’MURIY ISH” ТИЗИМИ

Унда маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни электрон расмийлаштириш ва судга юбориш ишлари амалга оширилади.

 Вилоят божхона бошқармаси ходимлари, барча инспектор-суриштирувчилар, бошқарма ва пост масъул ходимлари иштирокида бўлиб ўтган ўқув-семинарда шу ҳақда фикр билдирилди.

Тадбирда сўзга чиққан Жиноят ишлари бўйича шаҳар судининг раиси Ориф Пардаев, вилоят божхона бошқармаси бошлиғи ўринбосари И.Сейдеметовлар ушбу янги тизим, унинг ўрни ва аҳамияти, бундан кўзда тутилган мақсад ва вазифалар ҳақида муълумот беришди. 

– Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексда маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни электрон юритишнинг ҳуқуқий асослари мавжуд, – деди О.Пардаев. – Хусусан, кодекснинг 2691-моддасида маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишлар электрон тарзда шакллантирилиши мумкинлиги белгиланган.

Айтиш мумкинки, Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил  4 октябрдаги ЎРҚ-720-сон Қонунни қабул қилиниши  божхона тўғрисидаги қонунчиликни бузиш билан боғлиқ маъмурий ҳуқуқбузарликларни электрон тарзда кўриб чиқишда ташланган муҳим инновацион қадам ҳисобланади.

Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 8 июлдаги “Маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни юритишнинг электрон тизимини жорий этиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳақида”ги  қарори қабул қилинган. Мазкур қарор билан “Маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида ягона электрон иш юритув тизими орқали маъмурий ҳуқуқбузарликка оид ишларни юритиш тартиби ҳақида”ги низом ҳамда маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги иш ҳужжатларини электрон тарзда расмийлаштириш ҳамда уларни маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни юритиш ва кўриб чиқиш ваколатига эга бўлган давлат органларига электрон шаклда юбориш тартиби тасдиқланганди.

Унга кўра, маъмурий ишларни электрон шаклда юритиш ваколатли органларнинг ходимлари томонидан маъмурий иш ҳужжатлари  “E-ma’muriy ish” тизимига электрон шаклда киритилиши, бунда маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишлар бўйича гувоҳ, жабрланувчи, холис ва ҳуқуқбузарнинг шахси электрон рақамли имзо (бармоқ изи ёки график имзо)дан фойдаланган ҳолда идентификация қилиниши кўзда тутилган.

Давра суҳбатида “E-ma’muriy ish” тизимида маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни расмийлаштириш ва судга электрон юбориш тартиби хақида фикр алмашиш, амалиётда юзага келиши мумкин бўлган масалалар хақида кенг тушунчалар берилди.

Қонун ҳужжатларидаги ўзгаришлар

2021 йилнинг февраль ойида “Халқаро тижорат арбитражи тўғрисида”ги қонун қабул қилинган эди.

Жорий йилнинг 16 майида ушбу қонун қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритилди. Жумладан, Иқтисодий процессуал Кодекс ҳамда “Давлат божи тўғрисида”ги қонунга киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар “Халқаро тижорат арбитражи тўғрисида”ги қонунни ҳаётга татбиқ этишга унинг таъсир доирасини кенгайтиришни ҳуқуқий жиҳатдан таъминлашга хизмат қилади. Хусусан, иқтисодий процессуал кодекс 28/1-модда билан тўлдирилди. Натижада арбитрни тайинлаш, уни рад этишни қаноатлантириш, арбитр ваколатларининг амал қилинишини тугатиш, арбитраж судининг юрисдикцияси масаласи юзасидан қарор қабул қилиш каби 9 та ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди. Истисно тариқасида ушбу модданинг айрим бандларида санаб ўтилган ишлар Иқтисодий судлар томонидан агар арбитраж манзили Ўзбекистон Республикасида жойлашган бўлса, фақат шу ерда кўриб чиқилиши белгиланди. 37-модда 5-6-қисмлар билан тўлдирилиб, арбитрни тайинлаш, уни рад этишни қаноатлантириш ваколатларининг амал қилишини тугатиш ҳақида қарор қилиш каби бир қатор ўзгартиришлар амалиётга жорий этилди. Масалан, арбитраж судида кўрилаётган даъвони таъминлаш тўғрисидаги ариза арбитраж жойлашган ердаги ёки қарздор давлат рўйхатидан ўтказилган жойдаги иқтисодий судда кўриб чиқилиши қайд этилди. Агар давлат рўйхатидан ўтказилган жой номаълум бўлса, унинг мол-мулки турган ҳудуддаги Иқтисодий судга берилади.

Бундан ташқари, арбитраж судида кўрилаётган даъвони таъминлаш чоралари арбитраж муҳокамаси тарафининг аризасига кўра иқтисодий суд томонидан кўрилиши мумкинлиги келтириб ўтилади. Натижада Иқтисодий процессуал Кодекснинг 107, 110, 154-моддаларининг тегишли бандларига “ҳакамлик суди”, деган сўзлардан кейин “арбитраж суди” деган қўшимчалар билан тўлдирилди. Иқтисодий процессуал Кодекси янги 29/1 боб билан тўлдирилди. Унга мувофиқ, ишларни юритиш, кўриб чиқиш билан боғлиқ умумий қоидалар арбитражнинг ҳал қилув қарори устидан шикоят қилиш тўғрисидаги ишларни юритиш тартиби, уларни бекор қилиш асослари амалиётга жорий этилади.

Кодекснинг 245-моддаси бешинчи қисм билан тўлдирилди. Унга мувофиқ ҳал қилув қарорини тан олиш, ижрога қаратиш масалалари агар арбитраж жойи Ўзбекистон Республикасида бўлса, янги бобда назарда тутилган тартибга мувофиқ “Халқаро тижорат арбитражи тўғрисида”ги қонунда назарда тутилган ўзига хос хусусиятлар инобатга олинган ҳолда қайд этилиши кўзда тутилади.

Ушбу қонун билан “Давлат божи тўғрисида”ги қонуннинг 5-моддаси 2-бандига ҳам ўзгартиш киритилди. У янги таҳрирда баён этилиб, давлат божи ундириш объектлари жумласига арбитражнинг ҳал қилув қарори устидан шикоят қилиш тўғрисида, унинг ҳал қилув қарорини тан олиш, ижрога қаратиш ва ушбу жараён билан боғлиқ бошқа ҳуқуқий амалиётлар, жумладан, суд ажримлари устидан бериладиган апелляция, кассация шикоятлари бўйича давлат божи тўланиши лозимлиги қонуний белгиланди.

Юқоридаги ўзгаришлар бу борада юзага келиши мумкин бўлган тушунмовчилик низоларнинг олдини олишга хизмат қилади. Давлат судларида иш юкламаларини камайтириш, халқаро ҳуқуқ нормаларини миллий қонунчилигимизда акс эттириш, чет эллик инвесторларига шароит яратиш ва уларнинг ҳуқуқларини кафолатлашда муҳим ҳуқуқий омил бўлиб хизмат қилади.

Skip to content