Журналист ва блогерлар учун амалий қўлланма нашр этилди
Судьялар олй кенгаши ташаббуси билан журналист ва блогер учун “Судлар фаолиятини ёритишнинг ҳуқуқий асослари ва ўзига хос жиҳатлари” номли амалий қўлланма нашр этилди.
ҚЎЛБОЛА АРОҚ ЯСОВЧИ «ТАДБИРКОР»ЛАР ФАОЛИЯТИГА ЧЕК ҚЎЙИЛДИ
Қўлбола тайёрланган спиртли ичимлик инсон саломатлиги учун жуда зарарлидир.
Шу боис бундай фаолият билан шуғулланиш мамлакатимиз қонунларида тақиқланади.
Шунга қарамай айрим «тадбиркор»лар осон пул топиш илинжида ушбу фаолият билан яширинча шуғулланиб келаётгани афсусланарлидир.
***
ДХХ Самарқанд вилояти бошқармаси ҳамда вилоят ИИБ ходимлари билан ҳамкорликда ўтказган навбатдаги тадбир натижасида қўлбола ароқ ясовчи «тадбиркор»нинг фаолиятига чек қўйилди. Самарқанд шаҳрида яшовчи Б.Ю. ўз хонадонида ноқонуний равишда спиртни қайта ишлаш цехи ташкил этиб, истеъмолга яроқсиз бўлган спиртли ичимлик тайёрлаш билан шуғулланиб келаётгани аниқланди.
***
Тадбир давомида, унинг хонадонидан ашёвий далил сифатида 2 турдаги 16 дона қўлбола усулда тайёрланган ароқ, 540 дона ароқ целофан ғилофлари, 525 дона ароқ қопқоқлари, 3 дона шиша идишларда 30 литр спирт ҳидли рангсиз суюқлик, 40 дона коньяк, 1850 литр ҳар хил идишларда сақланаётган вино, 42 дона ҳар хил турдаги бўш ароқ шишалари ва алкоголь маҳсулотлари ишлаб чиқаришга ихтисослашган қўлбола ускуна ҳамда ёрдамчи идишлар тегишли тартибда процессуал ҳужжатлаштирилди.
***
Шунингдек, вилоят Департамент ва ИИБ ходимлари билан ҳамкорликда ўтказган навбатдаги тадбир жараёнида, Нарпай туманида яшовчи Ж.А. ва С.С.ларнинг яшаш хонадонларида қўлбола усулда тайёрланиб, сотишга мўлжалланган 0,5 литр ҳажмдаги 100 блок “Stolichnaya” (1500 дона) ва 0,45 литр ҳажмдаги 150 блок “Parlament” номли (3600 дона), жами 5100 дона ароқ маҳсулотларини сақлаб келинаётганлиги аниқланди. Маҳсулот ва ашёлар тегишли тартибда расмийлаштирилди.
***
Айни пайтда ушбу шахсларга нисбатан, Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг тегишли моддалари билан жиноят иши қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
Спиртли ичимлик ичиб автомашина хайдаманг.
Алкоголли ичимлик ичишнинг оқибатлари.
***
Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг судьяси З.Ахмедова томонидан жорий йилнинг 2022 йил 21 октябрь куни Самарқанд шаҳар ИИО ФМБ Йўл ҳаракати хавфсизлиги биносида сайёр суд мажлисида Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавогарлик тўғрисидаги Кодексда транспорт ҳаракати билан боғлиқ 17 нафар шахсга нисбатан 17 та маъурий иш кўриб чиқилди.
***
Шундан, транспорт воситаларини маст ҳолда бошқарганлик билан боғлиқ 5 нафар шахсга нисбатан 5 та маъмурий иш кўрилиб, ҳар бирига транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан бир йилу олти ойга маҳрум қилиниб, базавий ҳисоблаш миқдорининг йигирма беш баравари яъни 7.500.000 сўм жарима жазоси тайинланди.
***
Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодекс 131-моддасида транспорт воситаларини алкоголли ичимликдан, гиёҳванд модда таъсиридан ёки ўзача тарзда маст ҳолда бошқариши назарда тутилган бўлиб, санкциясида транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан бир йилу олти ойдан уч йилгача маҳрум қилиниб, базавий ҳисоблаш миқдорининг йигирма беш баравари миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.
***
Мазкур модда иккинчи қисмида, худди шундай ҳуқуқбузарлик транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқи бўлмаган шахс томонидан содир этилган бўлса, базавий ҳисоблаш миқдорининг қирқ бараври миқдорида жарима солишга ёки ўн беш сутка муддатга маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлиши назарда тутилган.
***
Шу модда иккинчи қисмида, худди шундай ҳуқуқбузарлик транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқи бўлмаган шахс томонидан содир этилган бўлса, базавий ҳисоблаш миқдорининг ўттиз баравари миқдорида жарима солишга ёки ўн беш суткагача муддатга маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлади.
***
Ваҳоланки, биргина жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судида жорий йилнинг тўққиз ойи давомида МЖтКнинг 131-моддаси билан боғлиқ 799 шахсга нисбатан 783 та иш, МЖтК 136-моддаси билан боғлиқ 71 шахсга нисбатан 71 та иш кўрилган.
Янги Ўзбекистонда янги соғлом авлод шаклланиши лозим
Ҳар бир одамнинг саломатлиги, биринчи галда, ўзига керак. Шу туфайли ҳар бир одам ўз саломатлиги учун ўзи курашиши ҳам лозим бўлади. Навбатдаги босқичда ҳар бир оила аъзосининг соғлом бўлиши ҳам оила учун муҳим. Демак, оила аъзоларининг саломатлиги учун барча оила аъзоларининг ўзлари масъул. Шу туфайли бирор киши, бирорта оила ўзларининг саломатлигига бефарқ бўлишга ҳақлари йўқ.
***
Ўзимизнинг саломатлигимизга ўзимиз бефарқ бўлиб, касал бўлсак шифокорлар (докторлар) борку, деган кўникма билан яшаш ўзимизга-ўзимизнинг душманлигимиз шу бўлади. Чунки, касал бўлсак, бебаҳо вақтни, топган маблағларимизни бесамар сарфлашимизга тўғри келади. Муҳими, агар унинг асорати қолса, инсон хотиржам яшай олмайди, ишларида ҳам барака бўлмайди.
***
Яратганнинг инояти билан берилган касблардан бири табибликдир, ҳозирги тил билан айтганда, шифокорлардир. Уларнинг асосий вазифаси инсон саломатлигини яхшилашга қаратилган. Шу туфайли аҳолининг ўсиши билан шунга мос равишда шифокорларнинг ҳам кўпайишини таъминлаш зарур бўлади. Уларни замонавий аппаратлар билан қуроллантириш ҳам ўта долзарб масалалардан бири ҳисобланади.
***
Мазкур масала глобал аҳамиятга эга бўлган муаммолардан биридир. Шу туфайли ушбу масалага дунё бўйича катта аҳамият берилиб келинмоқда. Жумладан 2022 йилнинг 21 октябрь куни Тошкент шаҳрида Давлат статистика қўмитаси ҳамда БМТ Халқаро болалар жамғармаси (ЮНИСЕФ)нинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси ҳамкорлигида “Мультииндикатор кластер кузатувлари”нинг (МКК) дастлабки натижалари бўйича тақдимот ўтказилиб, мазкур масала кенг муҳокама қилинди.
***
“Мультииндикатор кластер кузатувлари” (МКК) ҳақида айрим маълумотлар. Бу дастур ЮНИСЕФ томонидан ишлаб чиқилган бўлиб, уй хўжаликлари билан танланма кузатувлар асосида ишлайди. Мақсади: болалар ва аёллар ҳолатини тадқиқ қилиб, халқаро даражада таққослаб боради. Мазкур дастур 1995 йилдан буён амалга оширилиб келинмоқда. Ҳозиргача дунё бўйича 118 та давлатда тадқиқот ўтказишга муваффақ бўлган. Ушбу кузатувларда асосан она ва бола соғлиги, аёлларнинг репродуктив саломатлиги, болалар ҳуқуқлари ва уларнинг таълим олиш даражаси, соғлом ва жисмоний ривожланиш каби муҳим статистик кўрсаткичлар жамланиб тегишли хулоса чиқаришга асос бўлади.
***
МКК кузатувларининг натижаларига биноан мамлакатимизда болалар ва аёллар билан боғлиқ масалалар барқарор ўсишни кўрсатмоқда. Хусусан, мамлакатимизда болалар ўлими камайиб бормоқда, мактабгача таълим кўрсаткичи кескин ошган, болалар саломатлиги йилдан-йилга яхшиланиб бормоқда, таълим хизматлари барча босқичларда такомиллашмоқда. Натижада 2-4 ёшдаги болаларнинг 96 фоизи саломатлик, ўқиш ва психо-ижтимоий фаровонлик нуқтаи назаридан нормал ривожланишга эга. Бу минтақамизда энг юқори кўрсаткич эканлиги, албатта бизни қувонтиради.
***
Бугунги кунда соғлиқни сақлаш масаласидаги айрим йўналишларга эътиборни қаратсак, унинг иккита модели мавжуд экан. Биринчиси, шифокорлар халқни даволаш билан бирга уларнинг тиббий маданиятини ҳам оширишга масъул. Бунда инсонлар асосий эътиборни ўзларининг соғлигини валиология орқали яхшилаш кўникмасига эга бўлган ҳолда амалга оширишлари лозим бўлади. Бу – наслни яхшилаш, насл касалликларга қарши курашиш, асаб бузилишларидан ўзини асраш, яширинча очарчиликларга барҳам бериш, сигарета чекишни ва алкаголь истеъмолини камайтириш ва улардан бутунлай воз кечиш кабиларда намоён бўлади.
***
Оилада соғлом турмуш тарзи ва тиббий маданиятни юқори даражага кўтариши лозим. Бундай ҳаёт тарзига амал қилган Япония халқи ўртача умр кўриш даражаси бўйича ҳозирги кунда энг юқори бўлиб, 85 ёшни ташкил қилмоқда. Японлар оила даромадларининг асосий қисмини саломатликни асрашга, умрни узайтиришга, мия қобилияти ва хотирасини яхшилашга сарфлар экан. Яшашнинг асосий мезонларидан бири бўлган инсондаги энергия ва сув балансини сақлашга ҳам катта аҳамият берар экан. Бизда ҳам шифокорлар соғлом турмуш тарзи ва тўғри овқатланишнинг тарғиботчилари бўлиши лозим.
***
Иккинчи моделда аҳолининг соғлиқни сақлашга, яъни касал бўлиб даволанишга сарфланадиган харажатларнинг миқдори камайиши ва унинг натижадорлигининг ошиб бориши билан ифодаланади. Оиланинг касалликни даволашга кетадиган харажатлар кескин қисқаради. Чунки, асосий эътибор касал бўлмаслик чораларини кўришга қаратилган бўлади. Ушбу тадбирларнинг қайтими ҳам самарали бўлиб, ўртача умр кўриш даражаси ҳар бир инсонда ва ҳар бир оилада узаяди.
***
Соғлом турмуш тарзига риоя қиладиган зиёли (интеллектуал) оилада ўсаётган бола инсонларнинг соғлом ўсишига қаратилган тадбирларга амал қилиб яшайди. Натижасида бундай болалар миясининг гиппокамп қисмида кучли ривожланишлар кузатилар экан. Гиппокамп — миянинг хотира, мантиқ ва фикрни жамлашга ёрдам берувчи қисми ҳисобланади. Бунга эришиш учун болаларимизнинг қорнини тўлдириш билан эмас, балки зарур витаминлар ва микроэлементларга бой озуқалар билан овқатлантириш эвазига уларнинг қорнини тўйдириш лозим бўлар экан. Албатта, ушбу ҳолат ҳам яшаш тарзимизни такомиллаштириш учун бир қанча ўзгаришларни киритишни тақозо қилади.
***
Ҳозирги кунда кўплаб оддий оилаларни соғлом турмуш тарзига риоя қиладиган зиёли оилаларга айлантиришимиз лозим бўлмоқда. Бунинг учун инновацион тиббиёт, таълим ва маънавиятни такомиллаштиришга қаратилган «йўл харитасини» ишлаб чиқиб, амалиётга тизимли равишда жорий қилиш лозим бўлмоқда. Бу тадбир бир вақтнинг ўзида соғлом ва интеллектуал жиҳатдан ривожланган авлодни етиштиришимиз учун асос ва омил бўлиб хизмат қилади.
***
Соғлом авлодни шакллантиришда бир қанча хорижий тажрибалар ҳам муҳим. Масалан, Малайзия моделида ёш оила фарзанд кўрмоқчи бўлса камида 2 йил илгари шифокорлар билан маслаҳатлашиб, болани соғлом дунёга келтириш ва интеллектуал қобилиятини ривожлантиришга мўлжалланган 20-25 йиллик режасини ва йўл ҳаритасини тузиб олар ва унга қатъий амал қилиб яшар экан.
***
Мамлакатимизда Янги Ўзбекистонни шакллантиришда ота-оналар ҳаётлигида боласини 20-25 йил ичида оёққа турғазиб, ўзини ва оиласини ўрта даражада боқа оладиган ва тарбия қила оладиган қобилиятга эга қилиш бўйича комплекс чора-тадбирларини ишлаб чиқишлари лозим бўлмоқда. Бунда шифокорлар, олимлар, таълим-тарбия масканлари мутасаддилари, маҳалла масъуллари имкониятларини бирлаштирган ҳолда ишлаб чиқиб, жорий қилиш учун ҳам тизимли ишларни амалга ошириш мақсадга мувофиқ бўлмоқда.
***
Кўриниб турибдики, мамлакатимизда соғлом авлодни шакллантириш борасида бир қанча ишлар амалга оширилмоқда ва уларнинг натижалари ҳам сезилмоқда. Аммо ҳали кўпгина оилаларимизни соғлом турмуш тарзига риоя қиладиган зиёли, интеллектуал салоҳиятга эга бўлган оилаларга айлантириш учун ҳали анча ишларни амалга ошириш лозим экан.
АДОЛАТ ТАНТАНАСИ
Самарқандлик Ғанишер (исм ўзгартирилган) узоқ йиллар ички ишлар тизимида фаолият олиб борган.
***
Албатта, ушбу соҳада фаолият юритиш осон эмас. Ўзига яраша пасту баланди, синовлари бор. Кутилмаганда ноҳақлик қурбонига айланган Ғанишер Самарқанд вилоят судининг 2011-йилнинг 10-июндаги ҳукмига кўра, 8 (саккиз) йилга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.
***
Ғанишер Муллаевни жазони ижро этиш муассасасида ҳаловацизликдан ҳар кеча ухламай чиқди. Адолацизлик уни ҳаётини бутунлай барбод қилди. У ота-онасидан ажралди, маҳалладошлари ва дўст- биродарлари олдида юзи ерга қаради.
***
Ҳақиқат бир кун қарор топишига ишонарди. Ғанишер ноҳақ судлангани учун йиллар давомида адолат учун курашди.
***
Ниҳоят, Ўзбекистон Республикаси Олий суди жиноят ишлари бўйича судлов ҳайʼати апелляция инстансиясининг 2022-йил 25-августдаги ҳукми билан оқланди. Шундан сўнг у ФИБ Самарқанд шаҳар судига даʼво аризаси билан мурожаат қилиб, унга етказилган маʼнавий зарарни ундириб берилишини сўради.
***
Хуллас, ФИБ Самарқанд шаҳар судининг жорий йил 6-октябрдаги очиқ суд мажлисида даʼвогар Ғанишернинг талабларини қисман қаноатлантириб, унга 100.000.000 сўм миқдорда маʼнавий зарар ундириш тўғрисида ҳал қарорини чиқарди.
Бебаҳо неʼматнинг қадрига етайлик!
Давлатимизда сўнгги йилларда сувдан оқилона фойдаланиш тизимини йўлга қўйиш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда.
***
Муҳтарам Президентимиз Ш.Мирзиёев томонидан 5 та соҳани устувор қилиб кўрсатиб, бор имконият билан ривожлантириш лозимлигини таʼкидлади. Булар, таʼлим, суд, бизнес, тиббиёт соҳаларини ривожлантириш ва ичимлик суви муаммоларини бартараф этишдир. Ичимлик суви муаммоларини бартараф этишни устувор вазифа қилиб қўйилиши бу бежиз эмас. Бугунги кунда жаҳонда сув танқислиги глобал муаммога айланиб бораётган бир пайтда сувдан оқилона фойдаланиш, сувнинг қадрига етиш ва тежаб тергаб ишлатиш лозим.
***
Самарқанд вилоят судида марказлашган ичимлик сувидан фойдаланишда истеʼмолчилар ва таʼминотчи корхона ўртасида юзага келган мавжуд муаммоларни бартараф этиш мақсадида “Самарқанд сув таʼминоти” МЧЖ ҳамда Давлат хизматлари маркази, Халқ таʼлими бошқармаси, Мактабгача таʼлим бошқармаси ва Ғазначилик бошқармаси масʼул ходимлари иштирокида кенгайтирилган семинар йиғилиш бўлиб ўтди. Семинар йиғилишда сувдан оқилона фойдаланиш бўйича амалга оширилиши лозим бўлган ишларга тўхталиб ўтилди.
***
Шунингдек, судда ичимлик сувидан ва оқова хизматидан фойдаланиш бўйича юзага келган қонунбузилиш ҳолатлари бўйича низоларни ҳал этишда аниқланган муаммоли вазиятлар бўйича аниқ ечим ва таклифлар ўртага ташланди.
***
Мақсад низони судгача етиб келишидан олдин қонунбузилиш ҳолатларини юзага келишини олдини олиш, бунда барча мутасадди органлар ҳамкорлигини кучайтириш лозимлиги таʼкидланди.
***
Бугунги кунда жаҳонда сув танқислиги бўйича муаммоли ҳолатлар вужудга келаётган бир пайтда бир томчи сувнинг қадрига етиш ва тежаб тергаб ишлатиш лозимлиги, бунда мутлақо сувдан исрофгарчилик билан фойдаланмаслик лозимлиги таʼкидланди.
***
Судялар томонидан ишларни кўришда истеʼмолчилар ва таʼминотчи ташкилот ўртасида юзага келган ҳар бир муаммоли ҳолатларни ижобий ҳал этиш, бу борада айниқса, ҳар бир мутасадди ташкилотнинг масʼулиятини ошириш лозимлиги таʼкидланди.
***
Самарқанд вилоят иқтисодий судлари томонидан жорий йилнинг ўтган 6 ойи давомида сувдан фойдаланиш билан боғлиқ низолар кескин кўпайган.
***
Жавобгарларнинг аксарияти тадбиркорлик субектлари ҳамда бюджет ташкилотлари бўлиб низоларни вужудга келишининг асосий сабаблари сув ўлчагич асбобини ўз вақтида рўйхатга қўймаганлиги, назорат тамғаларининг сақланмаганлиги, ўз вақтида давлат қиёслаш кўригидан ўтказилмаганлиги оқибатида келиб чиққан.
***
Касалликни даʼволагандан кўра уни олдини олган яхши. Демак, низони судгача етиб келиб бюджет ташкилотларидан қарздорликлар ҳисобланиб, ундирилишидан олдин сув билан боғлиқ қонунбузарлик келиб чиқишининг олдини олиш лозим. Самарқанд вилоят суди судялари барча ташкилотларни ўз фаолиятини ҳамкорликда олиб боришга ва ичимлик сувидан оқилона фойдаланишга чақирди.
***
Ўтказилган семинар амалий аҳамият касб этиб, келгусида сув ва оқова хизматидан фойдаланиш бўйича низоларнинг камайишига ва бюджет ташкилотларидан қайта ҳисоб-китоб натижасида қарздорликлар ундирилишининг олдини олишга қаратилган.
Ўрганган кўнгил…
Халқимиз «Ўрганган кўнгил ўртанса қўймас», дея бежизга айтмаган. Бунинг ҳаётдаги ифодаси ўтган йили Каттақўрғон шаҳрида ҳам кузатилди.
***
1982 йил Каттақўрғон шаҳрида туғилган ва айни пайтда бир нафар фарзанднинг онаси бўлмиш Олима Саидова (исми ва фамилияси ўзгартирилган)нинг умри машъум жиноий қилмишлар кўчаси — аросат ва қабоҳат домида ўтмоқда. Кейинги салкам 3 йил мобайнида у содир этган жиноятлари учун икки марта жиноий жавобгарликка тортилди. Она аталмиш мўътабар хилқатнинг жиноятчи сифатида намоён бўлиши чиндан ҳам, кўрган, эшитганга эриш туюлади.
***
Бироқ ҳаётда баъзан ўз қадрини билмаган, аёллик шаънини ерга урган аёллар ҳам учраб туради.
***
О.Саидова такрор-такрор содир этган жирканч қилмиш ахлоқий тубанлик мевасидир.
***
Дастлаб у жиноий қилмиши учун 2019 йили Жиноят кодексининг 131-моддаси (қўшмачилик қилиш ёки фоҳишахона сақлаш) 2-қисми бўйича жавобгарликка тортилди ва қилмишига яраша жазоланди.
***
Орадан кўп ўтмади. 2021 йилнинг декабрь ойида яна жиноий жавобгарликка тортилди. Бу гал ҳам айнан шу модда — такрорий «қўшмачилик» қилмиши.
***
Судланувчи 3 йил муддатга озодликдан маҳрум қилинди.
***
Таассуфки, у гарданида судланганлик ҳолати турганини бу гал ҳам хаёлига келтирмади ва яна жиноий қилмишга қўл урди.
***
Бу воқеа 2021 йилда рўй берди. Қўшмачи аёлга қўнғироқ қилиб, ўзини Каттақўрғонлик «Рустам» дея таништирган номаълум шахс бир кечалик айш-ишрат учун ўзи ва яна икки шеригига «меҳмоннавозлик» қилишни сўради.
***
Ўтган 3 йиллик жиноий фаолияти мобайнида бу янглиғ тубан юмушларни кўп уддалаган куйи ўз «касби»нинг устаси фарангига айланган О.Саидова шу топда ўз жирканч қилмишининг оқибати ва бошига ёғилажак галдаги аччиқ кулфатнинг совуқ важоҳатини эмас, балки чўнтагига оқиб келгувчи жарақ-жарақ пулнинг салмоғини чамалади.
***
Савдо пишди. О.Саидова каттақўрғонлик йигитларга «хизмат кўрсатувчи» қизлар хусусида гапира туриб, улар билан бўладиган учрашувнинг вақти ва манзилини белгилади.
***
«Меҳмон-у мезбонлар» келишилганидек, белгиланган манзил — Каттақўрғон шаҳрининг «Дўстлик» маҳалласидаги кўп қаватли уйларнинг бирида учрашишди. Ҳожатбарор аёл тарки одатни амри маҳол билди ва ҳар галгидек «хизмат» ҳақини олдиндан ундиришни хаёлдан фаромуш этмади. Ўз жирканч амалидан на тап тортди, на ор қилди, келишилган 200 минг сўм миқдордаги пул шу ондаёқ унинг чўнтагидан жой олди.
***
Ора очиқ. Пул чўнтакда. О.Саидова кетишга чоғланди, кўчага чиқиб, ўзига тегишли автомашина томон юрди. Бироқ уловни ўрнидан жилдиришга улгурмади. Инсоний тубанликка муккасидан кетган аёлнинг шубҳали қадамлари-ю, ножоиз хатти-ҳаракатини зимдан кузатаётган тегишли идора ходимлари унинг йўлини кесиб чиқишди.
***
…Мўлжалдаги ишларнинг бари мисоли хамирдан қил суғургандай, силлиққина кетаётган бир паллада рўй берган бу воқеа кутилмаган ҳол бўлди. Аллақачон ахлоқий тубанлик домига қулаган аёл бунисини ҳатто хаёлига ҳам келтирмаганди. Хуллас, қилмишнинг чуви чиқди.
***
Тергов тадбирлари жараёнида қабиҳ жиноий ҳодиса рўй бергани ва у қўшмачиликни касб қилган О.Саидова томонидан содир этилгани тўлиқ ўз исботини топди. Жиноий қилмиш мана-ман, деб турса, уни инкор этишнинг иложи йўқ. Шу боис судланувчи мум тишламади: аксинча, бу гал ҳам тавба-тазарруни ўринлатди, айбига тўлиқ иқрорлик билдирди, пушаймонлигини изҳор қилди, қабиҳ қилмишини хаспўшлаш учун турли хил баҳоналарни ўйлаб топди.
***
Таассуфки, булар қилмишни ҳуқуқий жиҳатдан тўғри, аниқ ва адолатли баҳолаш учун етарлича асос бўлолмайди. Суд амалдаги қонунчилик таомилига кўра, томонлар, жумладан, айбловчи ва айбланувчининг далил-дастаклари эмас, балки бевосита суд жараёнида аниқланган ва тўлиқ исботини топган ҳолатларни инобатга олади.
***
Бу каби вазиятларда кимдир ҳақ, яна кимлардир ноҳақ бўлиб чиқиши кундай равшан. Факт ва далиллар эса, ўжар бўлади. Судга тақдим этилган ва ишни кўриб чиқиш асносида аниқланган далил-исботларнинг бари Жиноят кодексининг фоҳишахона сақлаш, қўшмачилик қилишга доир оғир ва асоратли қилмишни назарда тутувчи 131-моддаси 4-қисми «б» бандида ифодасини топган жиноий қилмиш юз бергани ва бу машъум қилмишнинг бошида такрор-такрор судланаса-да, тавбасига таянмаган О.Саидова турганини тўлиқ исботлади. Тергов органи тарафидан қўйилган айб эътироф қилинди.
***
Айни пайтда судланувчи тарафидан содир қилинган жиноий қилмишнинг ижтимоий хавфлилик даражаси, айбланувчининг айбига тўлиқ иқрорлиги ва қилмишидан пушаймонлиги, бир нафар фарзанди борлиги, уларни ёлғиз ўзи тарбиялаётгани, касалликка чалингани, маҳалласи фуқаролар йиғини уни ўз кафиллигига олиб, судга расман мурожаат қилгани тайинланажак жазони енгиллаштириш омили сифатида эътироф қилинди.
***
Бироқ қилмишдан кўз юммаслик, уни қаттиқ қоралашни тақозо этувчи бошқа жиҳат ҳам бор. Қолаверса, шарм-ҳаё, иймон-эътиқод, инсон шаъни ва ғурурини ҳар нарсадан устун билгувчи юртдошларимизнинг хоҳиш-иродасини, қонунчилигимизнинг адолат ва холисликни тақозо этгувчи талабларини ҳам бажо келтирмоқ даркор.
***
Бу дунёда инсоний тубанлик, хусусан, қўшмачилик сингари иллатлардан ҳамма ҳазар қилади, бунга ғазаб ва нафрат назари билан қарайди. Шу пайтгача аёл боши билан беш марта оғир оқибатли жиноий кирдикорларга қўл урган, ҳаётини зулмат ва аросат домида ўтказаётган бандани ким ҳам ўзига эл санайди?!
***
Суд бу ҳолатларни эътибордан соқит қилмади. Ҳаётининг энг тотли онларини зулмат ва аросатда ўтказиб, ўз қилмишларининг ажрини тортган, бироқ то ҳануз тавбасига таянмаган, шу боис кўпчилик нафратига дучор бўлган қўшмачи аёлни озодликдан мосуво этмаган ҳолда тарбиялаш имкони йўқ, деган хулосага келди.
***
Суд ана шу ҳолатларни инобатга олган ҳолда ҳукм чиқарди. Зикр этилган ҳолатларга кўра, айбланувчига нисбатан Жиноят кодексининг енгилроқ жазо тайинлашни тақозо этувчи 57-моддаси (енгилроқ жазо тайинлаш) ни тадбиқ этиш мақсадга мувофиқ деб топилди ва кодекснинг 131-моддаси 4-қисми «б» бандига биноан 3 йилу 1 ой муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.
***
Жиноий қилмиш бу гал ҳам муқаррар жазо билан якун топди.
«МЕНИНГ МАҲАЛЛАМ- МЕНИНГ СУДЬЯМ»
Фуқаролар билан очиқ мулоқот қилиш, уларнинг муаммоларини мунтазам ўрганиш, қонунчиликдаги янгиликлар мазмунини ёритиб бориш мақсадида Иштихон туманлараро иктисодий ва фукаролик ишлари буйича суди раиси Н.Умаров, Ф. Қаршиев ҳамда судья Ф.Анаровлар томонидан оила ва хотин кизлар бўлими билан бирга тумандаги “Баҳрин” маҳалласида “Менинг маҳаллам – менинг судьям” шиори остида очиқ мулоқот ва “Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизлар учун сайёр қабул ўтказилди.
***
“Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизлар асосан моддий ёрдам, бола пули олиш ва ишга жойлашиш борасида мурожаат қилишди.
***
Хотин-қизларнинг алимент пулини ундириш ва даволаниш учун моддий имтиёз олиш билан боғлиқ муаммолари ҳам тингланиб, қайд этилган масалалар бўйича ҳуқуқий тушунтиришлар берилди.
***
Қабулда фуқароларга Коррупцияга қарши кураш туғрисидаги Қонуни ва бошқа қонунлар мазмуни бўйича ҳам маълумотлар берилди.
Судя маҳаллада
Жорий йилнинг 24 октабр куни Жомбой туманлараро иқтисодий суди раиси Н.Турсунова, Жомбой туман “Олмазор” МФЙ биносида сайёр учрашув ўтказди.
***
Унда, Самарқанд вилоят суди раисининг 2022 йил 24 июндаги 18-сонли Фармойиши ижросини та’минлаш мақсадида, суд раиси томонидан “Менинг маҳаллам – менинг судям” ғояси асосида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликларни олдини олишга қаратилган, оилавий, мулкий ва ер низоларини бўйича юзага келган муаммоларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш учрашувнинг асосий мақсади эканлиги та’китланди.
***
Учрашувда суд раиси фуқароларни қийнаб келаётган муаммоларини тинглаб, уларга ҳуқуқий тушунтиришлар бериб, суд ҳуқуқ соҳасида олиб борилаётган ислоҳотлар, одил судловга бўлган ишончни янада ошириш, жамиятда қонун устуволигини та’минлаш ва қонунийликни мустаҳкамлаш бўйича амалга оширилаётган ислоҳотларга хам тўҳталди.
СУДЬЯЛАР ОДОБ КОМИССИЯСИНИНГ НАВБАТДАГИ СЕМИНАРИ
Судьялар одоб комиссияси томонидан вилоят суди биносида Судьялар одоби кодекси билан тартибга солинган одоб-ахлоқ қоидаларига риоя этилиши юзасидан семинар машғулот ўтказилди.
***
Самарқанд вилоят суди, туман (шаҳар), туманлараро судлари судьялари иштирокида ташкил этилган семинар машғулотда Судьялар одоб комиссияси аъзолари Судьялар одоби кодекси билан тартибга солинган одоб-ахлоқ қоидаларига судьялар томонидан риоя этилишини таъминлаш, судьянинг обрў-эътиборига путур етказадиган, одоб-ахлоқ қоидаларига зид хатти-ҳаракатлар (ҳаракатсизлик) ҳақида малака ҳайъатларига келиб тушган жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари ва оммавий ахборот воситалари ва бошқа расмий манбаларда эълон қилинган маълумотларни ўрганиш юзасидан амалга оширилган ишлар муҳокама қилинди.
***
Шунингдек, тадбир жараёнида судья маълум бир ҳаракатнинг Судьялар одоби кодекси қоидаларига мувофиқлигига аниқлик киритиш борасида ва асоссиз маълумот тарқатилиши натижасида судьялик шаъни ва ишчанлик обрўсига путур етказилса ёки дахлсизлиги бузилган тақдирда ёҳуд судья, унинг оила аъзоларининг шахсий ҳаётига оид маълумотлар, шахсий ҳаёт дахлсизлигини ҳамда қонун билан қўриқланадиган маълумотлар сир сақланишини бузилган тақдирда Судьялар одоб комиссияси томонидан амалга ошириладиган чора ва тадбирлар тўғрисида маълумот берилиб, тушунтириш ишлар олиб борилди.