Самарқандда ўзаро низо қотилликка сабаб бўлди. Вафот этган йигитнинг онаси ҳукмдан норози яьни она ўғлини бир киши эмас бир неча киши ўлдирганини айтмоқда.
Суд курсисида эса фақат бир киши. Аммо судланувчи ҳам шериклари борлигини айтаяпти.
Менинг маҳаллам – менинг судьям
Самарқанд вилоят суди Раисининг 2022 йил 24 июлдаги “Самарқанд вилоят судларининг иш самарадорлигини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 18-сонли Фармойишининг 4.13 бандининг тўртинчи хатбоши ижросини таъминлаш мақсадида 2022 йил 18 август куни “Менинг маҳаллам-менинг судьям” ғояси асосида Самарқанд шаҳар “Мустақиллик” маҳалла фуқаролар йиғинида, шу маҳаллада яшовчи фуқаролар билан очиқ мулоқот қилиш, уларнинг муаммоларини мунтазам ўрганиш, қонунчиликдаги янгиликлар мазмунини ёритиб бориш мақсадида жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар суди раиси ўринбосари Бекзод Жумабоев “Менинг маҳаллам – менинг судьям!” шиори остида очиқ мулоқот, қонунчиликдаги янгиликлар ва сайёр суд ўтказилди.
QONUN VA IJRO
Samarqand viloyat sudida O‘zbekiston Respublikasining “To‘lovga qobiliyatsizlik to‘g‘risida”gi Qonuni qabul qilinganligi munosabati bilan to‘lovga qobiliyatsizlik to‘g‘risidagi (bankrotlik) ishlarni ko‘rishda amaliyotni takomillashtirish va mavjud muammolarni bartaraf etish bo‘yicha videokonferensaloqa rejimida kengaytirilgan seminar yig‘ilish tashkil etildi.
O‘tkazilgan seminar yig‘ilishda Samarqand viloyati soliq boshqarmasi, Davlat aktivlarini boshqarish Samarqand viloyati hududiy boshqarmasi, Davlat xizmatlari markazi xodimlari va barcha sud boshqaruvchilari ishtirok etdi.
Dastlab, «To‘lovga qobiliyatsizlik to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining mazmun mohiyati bo‘yicha ma’ruzalar tinglandi.
- Joriy yilning 12 aprelida «To‘lovga qobiliyatsizlik to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni qilindi va ilgari amalda bo‘lgan, «Bankrotlik to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni o‘z kuchini yo‘qotdi.
Qonunni qabul qilishdan ko‘zlangan maqsad shundaki, iqtisodiy nochor korxonalar va tadbirkorlik sub’ektlarini moliyaviy inqiroz holatidan olib chiqish, ular faoliyatini qayta tiklash hamda sog‘lomlashtirishdir.
Ushbu qonun iqtisodiy nochor korxonalarning to‘lov qobiliyatini tiklash bo‘yicha Jahon bankining “Biznes yuritish” bo‘yicha reytingida mamlakatimizning munosib o‘rin egallashiga huquqiy asos bo‘lib xizmat qiladi.
Ilgari, bankrotlikning sog‘lomlashtirish taomillari, xususan, sud sanatsiyasi va tashqi boshqaruv taomillari qo‘llanilganda rag‘batlantiruvchi normalar mavjud emas edi. Shuningdek, kreditorlarning qarzlari qoplanish darajasi pastligi va bankrotlik jarayonlari muddati uzoq davom etishi oqibatida ko‘p xarajat sarf bo‘lishi hamda qarzdor tuzgan bitimlarni bajarishdan bosh tortish hamda uni haqiqiy emas deb topish bo‘yicha aniq normalar nazarda tutilmagan edi. Bundan tashqari, amaliyotda mol-mulki yetmasdan qoplanmay qolgan qarz mablag‘larini qarzdorning mansabdor shaxslaridan subsidiar yoki solidar tartibda undirish tartiblari belgilanmagan edi.
Qonunga qarzdorni boshqaruvchi shaxslarning g‘ayriqonuniy harakatlari oqibatida kreditorlarning talablarini to‘liq qoplanishini imkonsiz qilib qo‘ygan shaxslar qarzdorning qoplanmay qolgan majburiyatlari bo‘yicha sud qaroriga asosan subsidiar javobgar bo‘lishi qoidasi kiritilgan.
Qonunga ko‘ra, to‘lovga qobiliyatsizlik – sud tomonidan e’tirof etilgan, qarzdorning pul majburiyatlari bo‘yicha kreditorlar talablarini to‘la hajmda qanoatlantirishga va (yoki) soliqlar hamda yig‘imlar bo‘yicha o‘z majburiyatlarini to‘la hajmda bajarishga qodir bo‘lmagan jismoniy va yuridik shaxs tushunilishi qayd etildi. Mazkur qonunga ko‘ra, to‘lovga qobiliyatsizlik alomatlari: vaqtincha to‘lovga qobiliyatsizlik – majburiyatni 3 oyda bajara olmaslik, doimiy to‘lovga qobiliyatsizlik – sudga ariza berish sanasidagi va ariza berilgan yilning boshidagi hisobot davrida qarzdorning majburiyatlari uning aktivlari qiymatidan oshib ketishidan iborat.
To‘lovga qobiliyatsizlik to‘g‘risidagi ish qarzdor va kreditor sudga murojaat etish huquqiga ega bo‘lgan shaxsning (organning) arizasi asosida qarzdor yuridik shaxs davlat ro‘yxatidan o‘tgan joydagi, shuningdek, qarzdor jismoniy shaxs va (yoki) yakka tartibdagi tadbirkorning yashash joyidagi sud tomonidan ko‘rib chiqiladi.
Qarzdorning to‘lovga qobiliyatsizligi to‘g‘risidagi ishlar O‘zbekiston Respublikasining Iqtisodiy protsessual kodeksida nazarda tutilgan qoidalar bo‘yicha sud tomonidan ko‘rib chiqilishi belgilangan.
Xulosa qilib aytganda, mazkur qonun mamlakatimizning xalqaro reytinglarda to‘lovga qobiliyatsizlik indikatoridagi o‘rnini ko‘tarish hamda amaliyotda to‘lovga qobiliyatsizlik holatiga tushgan korxonalar faoliyatini tezkorlik bilan tiklash imkonini beradi hamda xorijiy investorlarni jalb qilishda tadbirkorlik muhiti jozibadorligi oshishiga xizmat qiladi.
Саёқ юрсанг таёқ ейсан
Самарқандда ўзаро низо қотилликка сабаб бўлди. Вафот этган йигитнинг онаси ҳукмдан норози яьни она ўғлини бир киши эмас бир неча киши ўлдирганини айтмоқда.
Суд курсисида эса фақат бир киши. Аммо судланувчи ҳам шериклари борлигини айтаяпти.
Сайёр судда 6 нафар ҳуқуқбузар фуқарога енгиллик берилди
Вилоят суди раиси Олим Ҳайитов Пайариқ туман Халқ қабулхонасида фуқаролар билан учрашув ва сайёр қабул ўтказди.
Қабул жараёнида жиноят, фуқаролик, иқтисодий ва маъмурий масалалар юзасидан фуқаролар мурожаатлари кўриб чиқилди.
Дастлаб, йиғилганлар билан учрашув ўтказилди. Учрашувда вилоят суди раиси бугунги суд-ҳуқуқ ислоҳотлари, қонунчиликдаги янгиликлар, суд-ҳуқуқ тизимидаги ўзгаришлар ҳақида тушунча берди. Кейинги йилларда кўплаб ташкил этилаётган сайёр қабулларнинг самарали бўлаётганлиги, одамларнинг муаммолари ечим топаётганлиги ҳақида мисоллар билан гапириб, йиғилганларни фаол бўлишга чақирди.
Шундан сўнг, аҳолини қабул қилиш бошланди. Тадбир давомида 30 га яқин фуқаро ўз муаммоларига ечим излаб мурожаат қилди. Шунингдек, содир қилган жиноий қилмиши учун суд ҳукми билан жазони ўтаётган 6 нафар фуқаро сайёр қабулда қилмишидан пушаймонлиги, тегишли хулоса чиқарганлиги, тузалиш йўлига қатъий ўтганлигини, бундан буён соғлом турмуш тарзида ҳаёт кечиришини билдириб жазонинг ўталмай қолган қисмидан озод қилишни сўради.
– Қонун устувор, жиноятга жазо муқаррар. Ҳар ким қилмишига яраша жазосини олиши аниқ, – деди ўз сўзида Олим Ҳайитов, – Бироқ, қилмишининг оқибатини англаб етган, пушаймон бўлган, ўзига хулоса чиқарган шахсларга ҳукуматимиз енгилликлар беряпти. Бугунги суд-ҳуқуқ ислоҳотлари ҳам шунга қаратилган.
Фуқаролар турли масалаларда ҳам мурожаат қилди. Ҳар бир мурожаатга алоҳида эътибор қаратилиб, ижобий ҳал этилишига ҳаракат қилинди. Айримлари бўйича ҳуқуқий тушунтиришлар берилди.
Шундан сўнг, сайёр суд мажлиси ташкил этилди. Унда 6 нафар фуқаронинг жазонинг ўталмай қолган қисмидан озод қилиш тўғрисидаги мурожаатлари бирма-бир кўриб чиқилиб, ижобий ҳал этилди.
ЖАЗОДАН МАҚСАД ТАРБИЯ
Жиноят содир этган шахсларни тўғри йўлга бошлаб, фойдали меҳнат билан шуғулланишга жалб этиш, маҳкумларни ахлоқан тузатиш, қонуний манфаатларини таъминлаш бугуннинг устивор вазифаларидан бири ҳисобланади.
Жиноят қонунчилигида жавобгарликнинг муқаррарлигини таъминлаш билан бирга, қонунга итоаткор маҳкумларга бир қатор имтиёзларни бериш ҳам назарда тутилган. Ушбу нормаларнинг амалиётдаги реал ижроси сифатида ИИБ Пробация гуруҳи ҳисобида турган белгиланган мажбуриятларни оғишмай бажарган маҳкумлар ўталмай қолган жазодан Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 73-моддасига асосан шартли озод этилмоқда.
Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар суди Самарқанд шаҳри бўйича ИИБ ФМБ маъмурий биносида сайёр суд мажлисида ташкил этди. Сайёр суд мажлисида Ўзбекистон Республикаси ички ишлар вазирлиги Пробация хизмати бошлиғи полковник Б.Фармонов, Самарқанд шаҳри бўйича ИИБ ФМБ бошлиғи полковник И.Ибрагимов, Самарқанд шаҳар прокурори ёрдамчиси А.Мустафакулов иштирок этди. Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар суди раиси ўринбосари Б.Жумабоев, судя З.Аҳмедова ва Ж.Рауповлар шаҳар Пробация бўлимида ҳисобда турган, жазо муддатини ўтаётган назорат остидаги бир қатор маҳкумларга нисбатан киритилган тақдимномаларни кўриб чиқди.
Сайёр суд мажлисида маҳкумлар қилмишидан пушаймон бўлганлигини, жазодан ижобий хулоса чиқариб тузалиш йўлига қатъий ўтганлигини таъкидлашди. Сайёр судда ҳар бир ҳолат алоҳида кўриб чиқилди, маҳкумлар ўталмай қолган жазодан шартли равишда озод этилди. Собиқ маҳкумлар инсонпарварлик тамойилига асосан жазодан озод этилганлиги учун чин кўнгилдан миннатдорчилик билдириб, бундан кейин соғлом турмуш тарзида ҳаёт кечиришга ваъда беришди.
Шунингдек, жазони ўташдан бўйин товлаб келаётган бир гуруҳ маҳкумларнинг жазолари ЖКнинг 46-моддаси 4-қисми ва 481-модда 6-қисми бўйича оғир турдаги жазоларга алмаштирилди.
Тарбиявий аҳамиятини инобатга олиниб, мазкур сайёр суд жарайони оммавий ахборат воситалари орқали кенг жамоатчиликга ёритилди.
Жиноят қонунчилигида жавобгарликнинг муқаррарлигини таъминлаш билан бирга, қонунга итоаткор маҳкумларга бир қатор имтиёзларни бериш ҳам назарда тутилган. Ушбу нормаларнинг амалиётдаги реал ижроси сифатида ИИБ Пробация гуруҳи ҳисобида турган белгиланган мажбуриятларни оғишмай бажарган маҳкумлар ўталмай қолган жазодан Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 73-моддасига асосан шартли озод этилмоқда.
Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар суди Самарқанд шаҳри бўйича ИИБ ФМБ маъмурий биносида сайёр суд мажлисида ташкил этди. Сайёр суд мажлисида Ўзбекистон Республикаси ички ишлар вазирлиги Пробация хизмати бошлиғи полковник Б.Фармонов, Самарқанд шаҳри бўйича ИИБ ФМБ бошлиғи полковник И.Ибрагимов, Самарқанд шаҳар прокурори ёрдамчиси А.Мустафакулов иштирок этди. Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар суди раиси ўринбосари Б.Жумабоев, судя З.Аҳмедова ва Ж.Рауповлар шаҳар Пробация бўлимида ҳисобда турган, жазо муддатини ўтаётган назорат остидаги бир қатор маҳкумларга нисбатан киритилган тақдимномаларни кўриб чиқди.
Сайёр суд мажлисида маҳкумлар қилмишидан пушаймон бўлганлигини, жазодан ижобий хулоса чиқариб тузалиш йўлига қатъий ўтганлигини таъкидлашди. Сайёр судда ҳар бир ҳолат алоҳида кўриб чиқилди, маҳкумлар ўталмай қолган жазодан шартли равишда озод этилди. Собиқ маҳкумлар инсонпарварлик тамойилига асосан жазодан озод этилганлиги учун чин кўнгилдан миннатдорчилик билдириб, бундан кейин соғлом турмуш тарзида ҳаёт кечиришга ваъда беришди.
Шунингдек, жазони ўташдан бўйин товлаб келаётган бир гуруҳ маҳкумларнинг жазолари ЖКнинг 46-моддаси 4-қисми ва 481-модда 6-қисми бўйича оғир турдаги жазоларга алмаштирилди.
Тарбиявий аҳамиятини инобатга олиниб, мазкур сайёр суд жарайони оммавий ахборат воситалари орқали кенг жамоатчиликга ёритилди.
Самарқанд туман суди раиси Чумчуқлида сайёр қабул ўтказди
Чумчуқли маҳалласида ташкил этилган учрашувда аёлларга нисбатан зўравонлик қилиш, одам савдоси, қимор ва таваккалчиликка асосланган жиноятларнинг келиб чиқиши, унинг оғир оқибатлари тўғрисида сўз борди.
Унда ЖИБ Самарқанд туман судининг раиси Н.Ражабов, туман ҳокимининг ўринбосари М.Баратова ва бошқалар маҳаллаларда содир бўлаётган бу каби иллатларга бафарқ бўлмаслик, оилада соғлом муҳитни шакллантириш юзасидан мулоҳаза ва таклифларини билдиришди
«МЕНИНГ МАҲАЛЛАМ МЕНИНГ СУДИМ» ШИОРИ БИЛАН УЧРАШУВЛАР
Халқ билан яқинлашиш, юзма-юз мулоқотда бўлиш, суд-ҳуқуқ ислоҳотларини расмийликдан йироқ, оддий халқона тилда тушунтириш, улар билан дилдан суҳбатлашиб муаммоларини тинглаш аҳолини суд органларига бўлган ҳурмати ва ишончи ошишига хизмат қилади. Бунинг учун судлардан халқ билан мулоқотда янада фаолроқ бўлиш талаб этилади.
ЖИБ Иштихон туман суди раиси К.Пансатов, Иштихон туманлараро фуқаролик суди раиси Ф.Қаршиев ва тумандаги “Халкобод» ва «Муродобод» маҳалласида “Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизлар билан учрашди.
Учрашувда умумхалқ муҳокамасига қўйилган Ўзбекистон Республикаси Конституциясига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш бўйича қонун лойиҳаси ҳақида сўз юритилди. Қонун лойиҳасини тайёрлаш жараёни, умумхалқ муҳокамасини тартиблари ва аҳамияти батафсил тушунтирилди.
Шунингдек, тадбирда хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишда суд ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг вазифалари, хотин-қизлар ҳуқуқларининг ишончли ҳимоя қилиш механизми яратилаётганлиги, бу борадаги ҳуқуқий асослар такомиллаштириб борилаётганлиги тушунтирилиб, гендер тенгликни таъминлаш ва гендер зўравонликнинг олдини олиш, ҳуқуқлари бузилган ҳолатларда қай тарзда ва қаерга мурожаат қилиш кераклиги борасида ҳам ҳуқуқий тушунчалар берилди.
Тадбир давомида сайёр қабул ташкил этилиб, хотин-қизларнинг суд-ҳуқуқ соҳасига оид мурожаатлари тингланди.
СУДЛАР АҲОЛИ ОРАСИДА
Халқ билан яқинлашиш, юзма-юз мулоқотда бўлиш, суд-ҳуқуқ ислоҳотларини расмийликдан йироқ, оддий халқона тилда тушунтириш, улар билан дилдан суҳбатлашиб муаммоларини тинглаш аҳолини суд органларига бўлган ҳурмати ва ишончи ошишига хизмат қилади. Бунинг учун судлардан халқ билан мулоқотда янада фаолроқ бўлиш талаб этилади.
Ўзбекистон Республикаси Олий судининг “Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизларга маҳаллабай сайёр қабуллар орқали ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги топшириғига асосан жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг раиси О.Пардаев, раис ўринбосари Б.Жумабаев, судялар З.Аҳмедова, Ж.Раупов, М.Рўзиев ва И.Ергашевлар томонидан Самарқанд шаҳридаги 20 га яқин маҳаллаларда “Аёллар дафтари”га киритилган 537 нафар хотин-қизлар учун сайёр қабул ташкил қилинди.
Бундан ташқари, Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг раиси О.Пардаев, раис ўринбосари Б.Жумабаев ва шу суднинг судяси З.Аҳмедова Самарқанд шаҳар “Мингтут” МФЙда “Аёллар дафтари”га киритилган 38 нафар хотин-қизлар учун сайёр қабул ташкил қилишди.
Тадбирларда хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишда суд ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг вазифалари, хотин-қизлар ҳуқуқларининг ишончли ҳимоя қилиш механизми яратилаётганлиги, бу борадаги ҳуқуқий асослар такомиллаштириб борилаётганлиги тушунтирилиб, гендер тенгликни та’минлаш ва гендер зўравонликнинг олдини олиш, ҳуқуқлари бузилган ҳолатларда қай тарзда ва қаерга мурожаат қилиш кераклиги борасида ҳам ҳуқуқий тушунчалар берилди.
Тадбир давомида сайёр қабул ташкил этилиб, хотин-қизларнинг суд-ҳуқуқ соҳасига оид мурожаатлари тингланди ва хотин-қизларга ҳуқуқий масалада ёрдам кўрсатилди.